FASOLA TONKA W PERFUMACH

Nieciekawie wyglądający, ciemny, pomarszczony, a do tego pokryty dziwnym białym nalotem strąk fasoli tonka to wyjątkowy składnik kompozycji zapachowych, który spowodował rewolucję we współczesnej perfumerii. Aromat prażonych migdałów, wiśni amarena, rozgrzanego słońcem siana i kremu waniliowego to tylko niektóre z olfaktorycznych aspektów tej nuty, należącej do najbardziej soczystych w palecie perfumiarzy. Ogromne bogactwo i głębię niuansów tonki można podziwiać w wielu znanych kreacjach, takich jak męska orientalno-przyprawowa woda toaletowa Giorgio Armani Code, kwiatowa woda perfumowana Dior Addict czy żywiołowa kompozycja fougere Versace Eros.

Pochodzenie i uprawa

Fasola tonka to nasiona owoców dużego drzewa rosnącego na zachodzie i południowym wschodzie Ameryki Łacińskiej występującego pod nazwą Dypterix Odorata. Samo drzewo osiąga wysokość od 20 do 25 metrów, a średnica jego pnia dochodzi do 1,20 metra. Rośnie głównie w lasach tropikalnej Ameryki, w Wenezueli, Brazylii, Gujanie i Nigerii. Może również pochodzić z dwóch innych odmian, Dipteryx Oppositifolia Wild i Pteropusa Tauba. Dorosłe drzewo produkuje około 15 kg nasion rocznie. Roczna produkcja fasoli tonka waha się w zależności od roku od 60 do 100 ton i jest silnie uzależniona od klimatu. Dojrzałość osiąga zimą, owoce opadają w sposób naturalny, a zbiory odbywają się wiosną. To wszystko dzieje się na terenie gorących leśnych obszarów. W Wenezueli owoce zbierają tubylcy, plemiona indiańskie Panares i Piaoras lub wieśniacy w regionie Caura, a następnie suszą.

Produkcja absolutu

Proces wydobywania substancji zapachowej z tonki polega na zebraniu nasion, a następnie wysuszeniu ich. Orzechy i miąższ rozbija się, aby odzyskać fasolę, której skórka jest brązowa, a miąższ tłusty w kolorze kości słoniowej. Po etapie suszenia w cieniu ziarna maceruje się w alkoholu w temperaturze 65° przez pół dnia, aby nasiona napęczniały. Następnie alkohol zlewa się przed końcową fazą suszenia, która jest najdłuższa, bo trwa od 5 do 6 dni. Jest to ważny etap pozwalający na obkurczenie nasion i pojawienie się na powierzchni białych kryształków substancji zwanej kumaryną. Dla większości kupujących warstwa tej krystalicznej struktury jest wskaźnikiem jakości, ale nie zawsze jest to prawdą. Właściwe zbadanie jakości tonki to długi i kosztowny proces. Potem ziarna poddawane są na miejscu obróbce przy użyciu lotnych rozpuszczalników. Otrzymuje się wówczas rezinoid z wydajnością od 25 do 45%, który po przepłukaniu alkoholem (70-80°) daje 10-15% absolut fasoli tonka. Rezinoidy i absoluty mają barwę od jasnobursztynowej do żółtawo-brązowej.

Słodki i bogaty aromat o magicznej mocy

Początkowo fasolę tonkę używano do perfumowania... szafek! W rzeczywistości, sproszkowaną sprzedaje się w małych saszetkach, które można umieścić między stosami prania. Kiedyś była też wykorzystywana jako aromat do potraw i napojów, ale po zakazie stosowania kumaryny do tych celów, używano jej wyłącznie do aromatyzowania cygar i w przemyśle perfumeryjnym. Zapach tonki znany jest ze swojej zdolności maskowania wielu nieprzyjemnych woni i był często stosowany w przemyśle farmaceutycznym do przygotowywania mikstur o nieprzyjemnym zapachu, jak olej rybny czy jodoform. W przeszłości wierzono, że nasiona tonki mają magiczną moc. Stosowano je jako lekarstwo na depresję i zamęt, a nawet wierzono, że uzdrawiają ludzką duszę. Oprócz swoich magicznych właściwości tonka jest szeroko stosowana w leczeniu skurczów, nudności, kaszlu, gruźlicy. Uważano ją także za afrodyzjak, a swoje miejsce jako składnik perfum znalazła znacznie później (we Francji została wprowadzona w 1793 roku). Ciekawostką dotyczącą esencji tonki zawierającej duże ilości kumaryny, jest to, że w USA nie wolno jej spożywać, gdyż duże dawki tej substancji mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Chociaż trwałość fasoli tonki jako składnika żywności jest nielegalna, istnieje wiele starych amerykańskich przepisów, w których jest obecna. Ponadto kumaryna jest odnotowana także w niektórych elitarnych jadłospisach. I jeszcze jeden fakt. Czy wiesz, że drzewo, na którym fasola tonka rośnie, było pierwotnie uprawiane w Europie ze względu na piękne fioletowe kwiaty?

Fenomenalny surowiec do perfum z charakterem

Destylacja tonki nie daje dobrych rezultatów, dlatego podstawową metodą ekstrakcji olejku zapachowego jest rozpuszczenie go do absolutu. Taki absolut jest półtwardą, krystaliczną masą, o jasnobrązowo-żółtej barwie. Zapach jest ciepły, bogaty i słodki, z charakterystycznym ziołowo-kumarynowym smakiem i dużą ilością wytrawnych nut śliwkowych i karmelowych. Choć kumaryna ma największy udział w absolucie tonki (20% – 45%), fasola tonka nie jest wykorzystywana tylko do tego celu, gdyż kumaryna syntetyczna istnieje na rynku perfumerii już od około 100 lat. Kumarynę po raz pierwszy wyizolowano z tonki w latach dwudziestych XIX wieku, dokładnie w 1820 r. Natomiast po raz pierwszy zsyntetyzował ją w 1868 r. chemik William Perkin i od tamtej pory tę syntetyczną substancję zaczęto stosować w perfumach. Aby stworzyć fantastyczny akord inspirowany paprociami, perfumiarz Paul Parquet dodał kumarynę do klasycznej mieszanki wody kolońskiej składającej się z cytrusów, lawendy i geranium. Nuty bursztynu, piżma i mchu dębowego wypełniły resztę kompozycji i tak narodził się Fougere Royale Houbiganta. Wraz z nim pojawiła się nowa rodzina zapachów zwana fougere, co po francusku oznaczało „paproć”. Fasolę tonka spopularyzowała też marka Guerlain, która ze względu na bogactwo olfaktoryczne, uczyniła z tego składnika jeden ze swoich ulubionych materiałów, włączając go do swojej słynnej Guerlinade. To prawdziwy zapachowy podpis francuskiego domu, powstały w wyniku połączenia bliskich mu naturalnych surowców: bergamotki, jaśminu, róży, irysa, wanilii i fasoli tonka. A oryginalnie Guerlinade to nazwa perfum stworzonych przez Jacques’a Guerlaina w 1921 r. Tak więc absolut tonki jest wyjątkowy pod wieloma względami i jego niezwykłości nie da się zrozumieć samym dodatkiem jego składników, w tym kumaryny.

Absolut tonki jest utrwalaczem, co oznacza, że ​​kompozycja perfum dłużej utrzymuje się na skórze. Stosuje się go, gdy trzeba dodać zapachom słodyczy i soczystości, a perfumiarz nie chce tego robić za pomocą składników kwiatowych. Świetnie komponuje się z esencjami szyprowymi, a także orientalnymi i pudrowymi. Nuty zapachowe, które doskonale współgrają z tonką, to: bergamotka, lawenda, szałwia, cynamon, heliotropina, geranium oraz wiele krzemianów i fenylooctanów. Jest też bardzo zbliżona do tytoniu i bursztynu i dobrze łączy się z nutami róży, lawendy, drzewa sandałowego i paczuli. Obecny trend jakościowy w perfumerii, zwłaszcza tej niszowej, opowiada się za pewnym powrotem do produktów naturalnych. Dlatego tylko kreacje niemające ograniczeń co do kosztów receptury i posiadające duże wymagania twórcze mogą sobie pozwolić na obecność czystego absolutu fasoli tonki w swojej formule. W pozostałych kompozycjach coraz częściej stosuje się surowce naturalne w połączeniu z cząsteczkami syntetycznymi, aby uwydatnić nutę, jednocześnie ograniczając jej koszt. Wielu perfumiarzy twierdzi, że ​​fasola tonka w połączeniu z syntetyczną kumaryną daje cieplejszą, gładszą i znacznie mocniejszą stronę. Dodatek materiałów naturalnych czasami umożliwia również uzupełnienie pewnych aspektów cząsteczek syntetycznych i odwrotnie. Jeśli kumaryna w dużych dawkach może wywołać nadmiernie leczniczy efekt, dodatek fasoli tonka pomaga poprawić podstawę nuty. Widać zatem, że tonka naturalna lub pochodząca z kumaryny, znajduje się w centrum twórczości perfumeryjnej. Świadczą o tym wielkie kreacje, jak Imperial Tonka z ekskluzywnej kolekcji Guerlain czy prywatnego zbioru Christian Dior Parfums, Feve Delicious. Zapachowe bogactwo fasoli tonki oscylujące pomiędzy obżarstwem a goryczą jest bardziej niż kiedykolwiek obietnicą cudownych zapachowych odkryć.

Poznaj zapachy z nutą fasoli tonka: