Założycielem marki był Cristobal Balenciaga Eizaguirre, który urodził się 21 stycznia 1895 roku w małym miasteczku Guetaria w Kraju Basków, w pokornej i katolickiej rodzinie. Jego ojciec był rybakiem, który zginął na morzu, a matka szwaczką. Spędzał dużo czasu z matką pomagając jej w pracy.
Więcej W wieku dwunastu lat rozpoczął pracę jako praktykant krawca. Od najmłodszych lat marzył o byciu krawcem, a w wolnych chwilach rysował wspaniałe projekty kreacji, które widział oczami swojej wyobraźni.
Kiedy był nastolatkiem, Marchioness de Casa Torres (babka przyszłej królowej Belgii - Fabioli), pierwsza szlachcianka w swoim mieście, stała się jego klientką. Wysłała go do Madrytu, gdzie został formalnie przeszkolony w krawiectwie.
W latach 1918-1924 założył i prowadził dom mody Balenciaga Lizaso. Po kilku latach sukcesu, Balenciaga otworzył sklep o nazwie Eisa (jako hołd dla nazwiska panieńskiego matki) w San Sebastian. W 1919 roku, rozszerzył działalność na Madryt i Barcelonę. Hiszpańska rodzina królewska i arystokracja nosiła jego kreacje. Kiedy wybuchła hiszpańska wojna domowa, został zmuszony do zamknięcia swoich sklepów i przeniósł się do Paryża. W 1937 roku otworzył Balenciaga Paris studio na Avenue George V w Paryżu.
Narzucał całkowicie nowatorski styl przedstawiający linię obwisłych ramion, ściągniętej talii i okrągłych bioder. W latach 50-tych XX wieku, zaczyna być rozpoznawany i wykorzystuje całą swoją kreatywność. W przeciwieństwie do wielu projektantów, którzy szkicowali swoje dzieła, ale ich nie wykonywali, Cristobal Balenciaga miał pełną znajomość szycia i zarządzania tkaniną. Coco Chanel powiedziała: „On jest jedynym z nas, który jest prawdziwym krawcem".
Wyrażał upodobanie do masywnych tkanin, które zbogacał haftem ręcznym, cekinami lub cyrkoniami. Preferował czarne sukienki, kwadratowe płaszcze bez szyi i guzików, japoński rękaw, sukienkę z tuniki czy przezroczyste płaszcze przeciwdeszczowe.
Tworzył ekskluzywne projekty dla swoich najlepszych klientów bez potrzeby przymiarek. Sama Marlena Dietrich utrzymywała, że Balenciaga tak dobrze znał swój fach iż żadne z jego ubrań nie wymagało poprawek. Pasjonował się wielkimi mistrzami malarstwa hiszpańskiego, zwłaszcza Velazquezem i Goyą , choć jego modele wykazują również wpływy kubistyczne.
Lista jego bardzo znanych klientów jest bardzo długa. Należą do nich Marlene Dietrich, Greta Garbo, Grace Kelly, królowa Belgii Fabiola czy księżna Kadyksu. Jednym z jego głównych wielbicieli i klientów była amerykańska milionerka Rachel L. Mellon, dla której wykonał setki kreacji. Był legendarną postacią w świecie mody i elit społeczeństwa, nie tylko ze względu na swoje projekty, ale także ze względu na swój charakter i metodę rygorystycznej i dyskretnej pracy.
Zyskiwał klientów po wcześniejszym umówieniu i organizował prywatne pokazy. Nie lubił tłumów ani światowego życia. Z pasją trzymał w ukryciu swoje życie prywatne. Cristobal Balenciaga zostawił w historii mody innowacyjne, autentyczne, hiszpańskie dziedzictwo, które było idealnym małżeństwem gustu i rewolucyjnych projektów.
Balenciaga przeszedł na emeryturę i zamknął swoje domy z haute couture w 1968 roku i zmarł w Hiszpanii w 1972 roku. Marka nadal oferuje odzież i akcesoria. Dziś jednak jako część grupy Gucci pod kierunkiem Mikołaja Ghesquiere.
Pierwszy zapach wprowadzony pod nazwą Balenciaga to Le Dix w 1947 roku. Perfumy te zostały nazwane tak jak adres butiku Balenciagi w Paryżu. Balenciaga oferuje dzisiaj perfumy we współpracy z firmą Coty. Pod marką Balenciaga wprowadzono na rynek 28 perfum. Pierwsza linia zapachowa pochodzi z 1947 roku a ostatnia Balenciaga Intense z roku 2016.